نوێترين
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
١٤ نیسان ٢٠٢٤
نزیکەی٧.٥ ملیۆن منداڵ کوتانی سورێژەی تێکەڵاو وەردەگرن ، کە دەستپێشخەرییەکی وەزارەتی تەندروستییە و لەلایەن یونیسێف و ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی پشتگیری دەکرێت
بۆ زانیاری زیاتر
چیڕۆک
٠٨ نیسان ٢٠٢٤
هاوکاری یاسایی یارمەتی پەنابەرانی سوریا دەدات بۆ بەدەستهێنانی بەڵگەنامەی سەرەکی و چارەسەری ڕزگارکەری ژیان لە عێراق
بۆ زانیاری زیاتر
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
٠٤ نیسان ٢٠٢٤
سێیەم میکانیزمی ڕەوانەکردنی نیشتمانی بۆ هاوکاریکردنی ئاوێتەبوونەوەی گەڕاوەکان لە عێراق دەکرێتەوە
بۆ زانیاری زیاتر
نوێترين
ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام له عيراق
ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام بانگەوازێکی نیشتمانین بۆ کارکردن لە پێناو کۆتاییهێنان بە هەژاری و پاراستنی ژینگە و کەشوهەوای گۆی زەوی و هەروەها بۆ دڵنیابوونیش لەوەی کە دانیشتوان لە هەموو شوێنێک لە ئاشتی و خۆشگوزەرانی بەهرەمەندن. ئەمانە ئەو ئامانجانەن کە نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق کاریان لەسەر دەکات.
بڵاوکراوە
٢٥ نیسان ٢٠٢٣
ڕاپۆرتی ئەنجامی ساڵانەی عێراق 2022
تیمی وڵاتی نەتەوە یەکگرتوو ەکان (UNCT) لە عێراق لە 23 ئاژانس و فەند و بەرنامە پێکهاتووە و لەلایەن ڕێکخەری نیشتەجێی نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخەری کاری مرۆییەوە سەرکردایەتی دەکرێت کە نو ێنەری دیاریکراوی سکرتێری گشتییە بۆ ئۆپەراسیۆنی گەشەپێدان لە عێراق .
تیمی وڵاتی نەتەوە یەکگرتووەکان تیشک دەخاتەسەر بەدەستهێنانی پابەندبوونی عێراق بە ئەجێندای 2030 و ئامانجەکانی گەشەپێدانی دوورمەودا لەڕێگەی دابینکردنی کاری پشتبەستوو بە بەڵگە و پسپۆڕیی تایبەت.
بنەمای خێزانی نەتەوە یەکگرتووەکان بریتییە لە "نابێت کەس بەجێبهێڵرێت،" کە ئەمەش ڕێبەریی هەموو کارەکانی دەکات لە عێراق، لەڕێی پاڵپشتیی گونجاو بۆ ئەو دانیشتووانەی کە لە لاوازترین پێگەدان و بەرزیان کەوتووترین و پەراوێزخراوترینن.
نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق بەشێوەیەکی یەکگرتوو هەماهەنگی دەکات بۆ هاوکاریکردنی حکومەت لە بەدەستهێ نانی کارە لەپێشینەکانی گەشەپێدانی نیشتیمانی و پابەندبوونی گەشەپێدانی نێودەوڵەتی، وەکو ئامانجەکانی گەشەپێدانی دوورمەودا (SDGs.)
چوارچێوەی هاریکاریی گەشەپێدانی دوورمەودای نەتەوە یەکگرتووەکان (2024 - 2020) کورتەی ئامانجە سەرەکییە بڵاوکراوە کانی گەشەپێدانی سیستەمی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق دەخاتەڕوو.
تیمی وڵاتی نەتەوە یەکگرتووەکان تیشک دەخاتەسەر بەدەستهێنانی پابەندبوونی عێراق بە ئەجێندای 2030 و ئامانجەکانی گەشەپێدانی دوورمەودا لەڕێگەی دابینکردنی کاری پشتبەستوو بە بەڵگە و پسپۆڕیی تایبەت.
بنەمای خێزانی نەتەوە یەکگرتووەکان بریتییە لە "نابێت کەس بەجێبهێڵرێت،" کە ئەمەش ڕێبەریی هەموو کارەکانی دەکات لە عێراق، لەڕێی پاڵپشتیی گونجاو بۆ ئەو دانیشتووانەی کە لە لاوازترین پێگەدان و بەرزیان کەوتووترین و پەراوێزخراوترینن.
نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق بەشێوەیەکی یەکگرتوو هەماهەنگی دەکات بۆ هاوکاریکردنی حکومەت لە بەدەستهێ نانی کارە لەپێشینەکانی گەشەپێدانی نیشتیمانی و پابەندبوونی گەشەپێدانی نێودەوڵەتی، وەکو ئامانجەکانی گەشەپێدانی دوورمەودا (SDGs.)
چوارچێوەی هاریکاریی گەشەپێدانی دوورمەودای نەتەوە یەکگرتووەکان (2024 - 2020) کورتەی ئامانجە سەرەکییە بڵاوکراوە کانی گەشەپێدانی سیستەمی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق دەخاتەڕوو.
1 of 5
چیڕۆک
١٢ کانونی یەکەم ٢٠٢٣
نوێنەری تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ عیراق ئامادەی هاوشێوەکاریی ڕۆژی هەڵبژاردن بوو
ئەمڕۆ خاتوو جینین هێنیس-پلاسخارت، نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان و بەرپرسی نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاریکاریی عیراق (یونامی)، بەشداریی لە ھاوشێوەکردنی پرۆسەکانی ڕۆژی ھەڵبژاردن کرد کە لەلایەن کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکانی عێراقەوە بەڕێوەچوو.
ھاوشێوەکردنەکە نمایشێکی گشتگیری ھەموو ئەو ئامێرە ئەلیکترۆنیانەی لەخۆگرتبوو کە لە ڕۆژی ھەڵبژاردندا بەکاردەهێنرێن، وەك ئامێری پشتڕاستکردنەوەی دەنگدەران، سکانەری ژماردنی دەنگەکانی بنکەکانی دەنگدان، ئامێری گواستنەوەی ئەنجامەکان و کامێراکان. ئەم ھاوشێوەکردنە بە سەرکەوتوویی ئەنجامدرا و ئامادەی تەکنیکیی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عیراقی بۆ ھەڵبژاردنەکانی ئەنجومەنی پارێزگاکان پیشاندا، کە بڕیارە لە ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣دا ئەنجام بدرێت.
بەگوێرەی ئەرکی پێسپێردراوی لە ساڵی ٢٠٢٣، یونامی هەڵدەستێت بە پێدانی ڕاوێژکاری و هاریکاریی و پشتیوانیکردن لە کارەکانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عیراق. یونامی چاودێریی یاخود ووردبینی هەڵبژاردنەکانی ١٨ی کانوونی یەکەم ناکات، لەبەرئەوە لەو پێگەیە نیە کە بتوانێت هەڵسەنگاندن بۆ چۆنیەتی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەکان بکات.
1 of 5
چیڕۆک
١٠ تشرینی یەکەم ٢٠٢٣
Briefing to the UN Security Council, SRSG Jeanine Hennis-Plasschaert |10 October 2023 (As Delivered)
Today we are roughly one year on from the formation of Iraq’s current Government, under the leadership of Prime Minister Mohammed Shia al-Sudani. Now, since its inception, several important steps and promising initiatives have emerged. To name but a few:
Long-awaited reforms in the banking and finance sectors are now underway. One example is the launch of an electronic platform for foreign currency sales, which demonstrates the Government’s commitment to both transparency and efficiency.
A new Iraq Fund for Development has been established. This, coupled with the change ushered in by the recently adopted federal budget, has the potential to spur private sector investment.
The passing of a new law on social security means that, for the first time, allIraqi workers can benefit from public entitlements, such as health insurance, as well as maternity and unemployment benefits.
And, as most of you will know, a trailblazing initiative for regional infrastructure, known as the Development Road Project, was launched some months ago.
Meanwhile, Iraq is taking further steps towards leveraging its own natural resources more effectively and responsibly, thereby aiming to reduce energy waste and shore up its energy independence.
Also, and importantly, to address the concerning issue of rapid drug proliferation, the Government has developed a National Strategy for the Prevention of Narcotics and Psychotropic Substances, among other measures.
Now, Mr. President, I already briefly mentioned the recently adopted federal budget.
It charts an ambitious course for the country until the end of 2025 and includes allocations with the potential to address critical needs, such as infrastructure development and reconstruction.
Notably, this budget represents the highest proportionate allocation to the delivery of social services yet – which (hopefully) will expand access to healthcare, education and a number of other essential public services.
To cut a long story short: with last year’s gains in political stability and an ambitious federal budget in hand, Iraq is well positioned to seize the many opportunities in front of it.
That said, and as we all know, the country’s complex and (at times) fast-evolving environment also means that this is not an easy feat, let alone a given.
Corruption is still pervasive. And combatting it, as the Prime Minister recently said, is something the Government “has been working on, is still working on and will continue to work on”. He rightly added: “Without fighting corruption, we will not be able to implement our economic vision and development programs”.
And, true, the Government has made admirable commitments. From efforts to, for instance, increase transparency around custom revenue collection to pursuing the extradition of individuals implicated in the theft of federal resources. And a new campaign, called “Where did you get this?”, has seen the Federal Integrity Commission audit the financial records of electoral candidates.
At the same time, it is clear that the intricate web of graft and vested interests, built up in Iraq over decades, will not be dismantled overnight. Especially when those who stand to lose can draw from myriad financial, political and security resources – creating the community of collusion I have referred to in previous briefings.
Also, and as spelled out numerous times, Iraq’s economic structure is in a precarious place, heavily reliant on oil and a public sector so big that it is simply unsustainable.
And although steps taken so far surely signal positive momentum, further structural reforms are going to be critical. Otherwise, a thriving private sector with high levels of employment will remain elusive.
Now, all of this must be understood alongside Iraq’s rapidly growing population – with predictions that it could double over the next three to four decades.
Why am I saying this? Because with more Iraqis coming of age without corresponding job opportunities or advances in quality of life, it is not difficult to see where this trend may go: the embers of discontent could flare up easily – again and again.
Climate change and water scarcity are, of course, other obvious threat multipliers. This past summer, again, temperatures in Iraq exceeded 50 degrees Celsius. And last June, IOM recorded almost 14,000 families as internally displaced because of drought conditions across 10 of Iraq’s governorates.
Needless to say: if left unaddressed, this is only the beginning of a rather nightmarish situation. Hence, it is for good reasons that the Government has made the issue of water security one of its top priorities.
Another issue that should not be underestimated: feelings of exclusion, marginalization, and stigmatisation. Now, why does this matter for stability in Iraq? Because if these sentiments are left to simmer, among other spillover effects, people will (again) become vulnerable to extremist propaganda.
I am, of course, aware of the ongoing efforts by the Government to end displacement. But further progress on enabling people to return to their areas of origin, including Jurf al-Sakhr and Sinjar, remains critical.
Equally important is much-needed momentum to enact legislation on enforced disappearances, as well as the amendment to the Amnesty Law.
A further topic that cannot be overlooked is the influence of non-state armed actors in certain areas, which not only undermines confidence in the state but also creates an environment of fear and anger.
Mr. President.
The Government continues to proactively engage with countries throughout the region on issues related to energy, water, economic cooperation and security. Important, as regional partnerships and integration are obvious catalysts for stability in Iraq - and beyond.
Now, within this context, I wish to highlight the implementation of the Iraq-Iran security agreement. Great efforts have been made by Iraq, including the Kurdistan Region, to secure its borders. And further work to sustain these achievements is ongoing.
All sides consider long-term security as essential, and we can only emphasize Iraq’s genuine commitment to the agreement.
Now, as I said on many occasions, this is the way to go about addressing security concerns: through dialogue, joint committees and the actual implementation of agreements – all, of course, in accordance with international law.
With this in mind, I wish to express hope that Iraq and Türkiye will also embark on a sustainable way forward. Türkiye’s security concerns are well understood. And, on that note, Mr. President, I wish to echo the Secretary-General’s condemnation of the recent terrorist attack in Ankara.
In saying this, constant cross-border attacks are a risky way to advance interests - and one with numerous adverse effects. We therefore welcome ongoing efforts on the activation of bilateral committees between Iraq and Türkiye aimed at addressing border security concerns.
And, of course, Mr. President, I cannot talk about stability in the region without mentioning the unprecedented and horrendous developments in Israel and the Occupied Palestinian Territory, which have already had a catastrophic human toll and could impact the entire region.
Now, still focusing on the region, Mr. President, I would also like to flag a recent decision of Iraq’s Federal Supreme Court regarding the 2012 agreement between Iraq and Kuwait regulating navigation in the Khor Abdullah waterway.
Taking into account the separation of powers, Iraq’s government has meanwhile made its commitment to the principles of international law, and its respect for bilateral agreements and UN resolutions, crystal clear.
Legitimate concerns have been expressed by Kuwait and the GCC. Given the priority attached by the Iraqi Government to dialogue as a means to finding solutions, as well as its commitment to maintaining positive relations with its neighbours, I hope and expect that cooperation and good neighbourliness will prevail.
Bearing in mind the risks of miscalculation and escalation, it is essential to resolve this matter expeditiously. Also important is the continuation of talks to demarcate the rest of the maritime border.
Mr. President, with regards to Baghdad-Erbil relations: to discuss the Kurdistan Region’s financial challenges, a high-level delegation from the Kurdistan Regional Government, headed by its Prime Minister Masrour Barzani, visited Baghdad on 14 September.
Soon after, Iraq’s Council of Ministers agreed to provide financial relief in the form of ‘loans’ for the next three months. This enables the KRG to pay, for the time being, the salaries of its public servants.
A positive development, and frankly speaking, it was overdue. That said, the agreement is temporary in nature and therefore not enough. Hence, more and urgent work lies ahead so as to avoid a new period of uncertainty for the Region’s public servants.
Now, I said this in past years and will repeat it now: civil servant salaries should be shielded from political disagreements. Like any other Iraqi civil servant, those working in the Kurdistan Region have families to look after and obligations to fulfil.
In August 2020, I highlighted in my briefing to the Council that the lack of specificity in Iraq’s 2005 Constitution continued to shape the debate between Baghdad and Erbil.
With the situation persisting today, what does this mean?
It means that 18 years have gone by without an agreement on the gradual enhancement of the federal system; 18 years without a sustainable framework for natural resource distribution or disputed territories; 18 years without laws delineating rights and obligations. Instead, we continue to witness constant ad hoc crisis management.
So, what I am essentially saying is that, 18 years on from the Constitution’s adoption, it is imperative to move to comprehensive and solid solutions.
As for the Sinjar Agreement, Mr. President, I regret to inform you that no progress has been made. Sadly, instead, we continue to witness different power competitions in which non-state armed actors have the upper hand.
Recent events in Kirkuk, resulting in a number of deaths and injuries, are also of concern. While the situation has calmed down for now, the precariousness of this context cannot be overlooked.
As you know, in past years, UNAMI has facilitated dialogue sessions among the representatives of Kirkuk’s components. And we are still convinced that an agreement can be reached. But for that to happen, it is imperative that the needs of people are prioritized over political gain.
Of course, the Provincial Council Elections on 18 December are of great importance as well. Especially because Kirkuk has not seen local elections since 2005.
Mr. President, something else. Previously you heard me say that the Kurdistan Region’s parliamentary elections are long overdue.
Initially scheduled for October 2022, they were postponed to November this year, and recently further delayed to the 25th of February next year.
To state the obvious: we expect all parties to ensure that this new election date will not again fall victim to internal political strife. With the current administration in a caretaker capacity, the Region’s democratic process must prevail. There is so much at stake.
On a different note, Mr. President. As any other Member State, Iraq has committed – through its Constitution and international human rights treaties – to protect the fundamental rights of all its citizens, without discrimination. This point bears repeating in light of recent debates on the use of universally accepted terms.
Turning to the issue of Al-Hol returnees: last month, a further 173 households returned to Iraq. In other words, Iraq continues to serve as an example for other states with nationals in Al-Hol.
Now, there is no denying it, challenges on the ground abound. The accessibility of core civil and identity documents, in particular their timely issuance, must be addressed as a matter of priority.
And, as Iraq grapples with the vast needs of returnees and host communities, the criticality of continued international support cannot be overemphasized.
Mr. President, zooming in on the issue of missing Kuwaiti and third-country nationals and missing Kuwaiti property – including the national archives.
The adoption of innovative DNA technology by the Government of Kuwait has led to the identification of one more missing person. I extend my deepest condolences to the family involved.
I further welcome the long-anticipated handover by Iraq to Kuwait of 22 genetic profiles that were discovered in March 2022 in Najaf. The regular exchange of genetic data is much needed to shed light on the fate of those still missing.
And of course, we continue to engage the Government of Iraq on the retrieval of missing Kuwaiti property, including the national archives. Swift and decisive action is now needed.
Mr. President, in closing: I can only emphasize the importance of Iraq’s upcoming Provincial Council elections. For many reasons, including the stepping up of service delivery; they represent a critical imperative for all Iraqis.
As a former politician I know how tempting it is to go all out in an election campaign, but things get ugly - and even risky - if campaigns turn into platforms whipping up rage or fear about others.
Therefore, all actors - be they at the national or regional level – are therefore called upon to play their part in maintaining stability in the run up to the December elections. And this should include efforts to counter mis- and dis-information.
With the Government now one full year into its tenure, driving forward the many good plans which Iraq has committed to remains a collective responsibility.
Mr. President, a final word, as I cannot conclude without acknowledging the devastating fire in al-Hamdaniya last month, which claimed the lives of over 100 people. We again convey our sincere condolences.
Thank you very much.
1 of 5
ڤيديۆ
٢٠ حوزەیران ٢٠٢٣
Remarks by SRSG Jeanine Hennis-Plasschaert | Role of Media/Social Media in Countering Hate Speech
Opening remarks by the Special Representative of the United Nations Secretary-General for Iraq and Head of the United Nations Assistance Mission for Iraq (UNAMI), Ms. Jeanine Hennis-Plasschaert, at the event on Dialogue on Hate Speech Role of Media/Social Media in Countering Hate Speech, organized by the UNAMI Human Rights Office, held in Baghdad on Tuesday, 20 June 2023. In addition, SRSG Jeanine Hennis-Plasschaert’s remarks is also available on the UNIraq website at the following links:
English: https://bit.ly/3pdVVxP
Arabic: https://bit.ly/44aoQS6
Kurdish: https://bit.ly/4463ky7
1 of 5
چیڕۆک
١٨ ئایار ٢٠٢٣
Briefing to the UN Security Council, SRSG Jeanine Hennis-Plasschaert | 18 May 2023
With UNAMI’s next mandate renewal around the corner, I would like to take the opportunity to reflect, just a bit, and more importantly: to look ahead.
In the past months, numerous people and entities have analysed the events that shook Iraq 20 years ago, as well as the developments since.
Few would deny that it has been a very rough road. A road that has seen not only the compounding of existing fragilities, inherited from the previous decades, but also the exposure of new weaknesses.
And while many acknowledged that Iraq, throughout its history, has overcome some very dark times - they also argued that the drivers of instability in the country’s more recent past remained, for the most part, the same.
Drivers such as corruption, weak governance, the presence of armed non-state actors, impunity, factional politics, poor service delivery, inequality, unemployment, and an overreliance on oil.
Having said this, Iraq’s enormous potential was also widely highlighted, as was the view that the moment to act is now - thereby reaffirming that the confirmation of Iraq’s Government, last October, opened a crucial window of opportunity. So, the question is: where do things stand now?
As I mentioned in my most recent briefing to the Council, last February, the Government has shown its resolve to tackle a number of the pressing issues I just mentioned. And that still holds true. It is focusing on its core priorities and trying to avoid distractions that could threaten to upend prevailing political stability.
That said, of course, it is early days. And we do not have a crystal ball to predict the unknowns, which could include the rise of potential disrupters.
As I keep on emphasizing what we do know is that any government in this position needs time. And that, in itself, is already a challenge. Amid low or no tolerance for a return to the status quo, which existed before October 2022, the harsh reality is that there is no time to lose.
Hence, I can only emphasize the necessity for relentless commitment from a wide range of actors; the significance of placing the national interest over that of any individual or party; the critical role of independent state institutions, and the need for an active, empowered and protected civic space.
Madam President, the Government Programme is leading the way - signed off on by all coalition parties united in the State Administration Alliance. Now, that does not mean that there are no disagreements or quarrels, as is the case in other countries governed by a coalition.
To bridge differences and to follow up on implementation in priority areas, regular meetings between government and coalition members take place. It is quite simple: the balancing of multiple differing opinions and interests requires constant compromise.
Now - does this mean that dynamics, trends, opinions and perceptions from outside the coalition are not relevant? Of course, they are very relevant, I would say.
In other words, the healthy interplay of opposition and coalition must be allowed to function, including through public exchanges between decision-makers, political leaders, authority figures and broader civil society.
Also, and given the delicate balance needed to succeed in tackling core priorities, it is important to take into account the potential wider impact of a new law, action, or proposal - whether initiated in Parliament, the Government or elsewhere.
Will it consolidate or potentially conflict with key objectives? Will it bridge or widen divisions between groups and communities? Will it unite or rather estrange people? In other words, to break with the cycles of recurring crises, what must the priorities be? The fact is that Iraq has a full “to do” list. And, narrow or partisan actions will not help in checking it off.
Madam President, the resources needed to turn certain Government goals into realities, such as adequate public service delivery, should be unlocked with the passage of a federal budget. This is yet to happen and, these days, all eyes are on Iraq’s Council of Representatives.
Needless to say: agreement on a functioning budget, sooner rather than later, is critical. Including for the timely organization of the long-awaited Provincial Council Elections, now announced for no later than 20 December this year.
Meanwhile, Iraq continues to rely on oil. And the public sector remains the biggest employer. Now, these phenomena are, of course, nothing new. But, as I have said so many times, neither can last indefinitely. Economic diversification and major structural reforms remain urgent.
And yes, there is no denying it: this will prove to be challenging. For various reasons, including public expectations. After all, rather than developing an employment-generating private sector, successive governments opted for the easy way out. That is, the creation of public sector jobs to “hush” civil unrest. This has led to a wage bill no country could afford.
In saying that, let me also (and once again) emphasize, that much-needed reforms will not take root if choked by the weeds of patronage and graft. Also, as I already mentioned, independent state institutions are critical. No training, capacity building or technical assistance programme can combat the ill effects of political interference.
The good news is that the Government has taken an express stance against the adverse effects of corruption, which stem from the system as constructed over the past two decades. And yes, vested interests will make the required systemic reform undoubtedly an uphill struggle. But it must be done.
In speaking of reforms, I would like to acknowledge the efforts of the Government in pushing Iraq closer to a state of energy independence. Again, this will not happen overnight. But, from the issuing of new licensing rounds to efforts to reduce energy waste, including a clampdown on gas flaring, this ambitious goal is increasingly closer to being reached.
Turning to the Kurdistan Region, Madam President. Disagreements between the two ruling parties in recent months drove the Region close to the brink. It was for good reasons that the political situation was described (by many) as increasingly reckless and irresponsible.
While it is our firm belief that outstanding fiscal, administrative, security and electoral disagreements could have been addressed months ago, the will to compromise was - for far too long - glaringly absent.
That said, repeated efforts by the Region’s President, as well as others, to have the parties return to the negotiation table, and a recent meeting between the Region’s Prime Minister and Deputy Prime Minister, led, at last, to some good news. After more than six months, the Kurdistan Region’s Cabinet met in full on Sunday.
At this stage, I can only express hope that parties will now step up, bridge differences, and work in the interest of all peoples. One glance at the history or geography of the Kurdistan Region reinforces just how urgent the need for sustainable solutions is.
Also, the Region’s parliamentary elections are long overdue. Initially scheduled for October 2022, an Election Day has now been set by the Region’s President, after consultations with all parties, for 18 November of this year. And, let me use this opportunity to remind parties that time is of the essence. Agreement on outstanding electoral issues must urgently be found. Another postponement would be detrimental to public trust.
With regards to Baghdad-Erbil relations, Madam President, I note that dynamics are still being described as good but complicated. Clearly, the political infighting in the Kurdistan Region did not help, as it also affected the relationship with partners in Baghdad.
On 4 April, following a ruling by the Paris-based International Court of Arbitration, and in the absence of the long-awaited hydrocarbon law, Baghdad and Erbil announced that they had reached a temporary agreement to allow for the resumption of oil exports through the Turkish port of Ceyhan.
On 10 May, Iraq’s government requested Türkiye to restart the exports. To date, however, they have not resumed. Since taps were turned off on 25 March, it is likely that hundreds of millions of dollars in revenues have been lost.
Allow me here to underline once more the importance of anticipatory governance and thus the structural institutionalization of relations between Baghdad and Erbil. Be it the budget, questions surrounding hydrocarbon resources, disputed territories, the implementation of the Sinjar Agreement, or any other outstanding issue for that matter, it remains essential to move beyond ad hoc engagements.
Zooming in on Sinjar, we can only express disappointment that little to no progress has been made in the implementation of the 2020 Sinjar Agreement. This is despite the repeated declarations of commitment. To state the obvious: such stagnation creates further space for spoilers (of different backgrounds and affiliations) to exploit the situation to their own ends. And, it blocks thousands of displaced Sinjaris from returning to their areas of origin.
Sadly, a recent rise in tensions between communities in Sinjar was in large part further fuelled by online disinformation targeting the Yazidi community. Local leaders from all sides have collectively worked to dispel this spike in tensions. But challenges to reconciliation will persist until meaningful steps are taken, including those towards a unified administration, stable security structures and reconstruction.
Now, with the inclusion of the 2020 Sinjar Agreement as an explicit priority in the Government Programme, it is high time to get things done.
Madam President, Iraq’s commendable commitment to the return of its citizens from Northeast Syria continues to serve as an example. While new rounds of returns are expected, work is ongoing to reintegrate previous returnees into their areas of origin or, where relevant, to pursue accountability aligned with applicable laws.
As we all know, the Iraqi caseload is overwhelming, and I can only emphasize the criticality of continued support to Iraq and the need for any country with nationals in Northeast Syria to follow suit by repatriating its citizens.
More generally, durable solutions for returnees from Northeast Syria and all other IDPs remain essential. This is particularly relevant following the sudden closure of a camp in Ninewa Governorate last April. Secondary displacement is difficult to control and creates new risks.
Something else, Madam President: water. Water represents the most critical climate emergency for Iraq. By 2035, it is estimated that Iraq will have the capacity to meet only 15% of its water demands. 90% of Iraq's rivers are polluted, and 7 million people are currently suffering from reduced access to water. This is a significant multiplier of threats to Iraq’s stability.
The priority placed on the issue of water security by Iraq’s Government is, therefore, most welcome. And, plans for the extensive updating of Iraq’s water management systems are said to be underway. This will be vital in meeting demands driven by population growth and urbanization.
The fair sharing of resources among Iraq’s neighbours is equally important. If water is a competition, everyone loses. Bold domestic actions and close regional cooperation offer the only winning solution.
On that note, I also wish to draw attention to a simple fact, which is that regional security, economic and political developments do - and will continue to - impact Iraq. I therefore cannot overstate the importance of the Government’s efforts to scale up diplomacy with and among its neighbours in a number of areas – from border security and trade to water-sharing and climate issues.
Of course, regional stability will also hinge on respect for the principles of sovereignty, territorial integrity, and good neighbourliness.
Madam President, allow me to turn now to the issue of missing Kuwaiti and third-country nationals and missing Kuwaiti property - including the national archives.
The Iraqi authorities, assisted by the ICRC and the Tripartite Commission, continue efforts to locate witnesses and possible burial sites for Kuwaiti and third country nationals.
It goes without saying that we welcome the Prime Minister’s decision to establish a committee, comprising members of security agencies, which is chaired by the Human Rights Directorate of the Ministry of Defence and mandated to support activities in this regard.
We continue to await progress on the retrieval of missing Kuwaiti property - including the national archives.
Madam President, as my last point, let me go back to something I mentioned at the start of my briefing: the need for an active, empowered and protected civic space.
Facilitating and allowing a plethora of different voices to be heard, including those which disagree or critique prevailing decisions, is both healthy and essential.
Hence, I would like to express our sincere hope that Iraq’s leaders and authorities publicly embrace civic engagement, and the freedom of expression at that, to avoid fomenting a renewed sense of isolation and disillusion among Iraqi people, particularly the younger generation and women.
To be clear: accountability, rule of law and respect for human rights are equally essential to preventing recurring cycles of crises.
Now, in closing, and as spelled out so often, Iraq has tremendous potential. And through ambitious Government plans, provided, of course, that they are fully implemented, many drivers of instability can be addressed.
Of course, all of this could be easily spoiled - whether through unchecked corruption, interference from within, intrusion from the outside, a groundswell of disillusion or political horse-trading against the common good.
So, what I am essentially saying is: now is not the time to be complacent, or to take for granted that Iraq has turned a corner. So, I sincerely hope that all remain committed.
Thank you.
BTSC
1 of 5
چیڕۆک
٠٨ نیسان ٢٠٢٤
هاوکاری یاسایی یارمەتی پەنابەرانی سوریا دەدات بۆ بەدەستهێنانی بەڵگەنامەی سەرەکی و چارەسەری ڕزگارکەری ژیان لە عێراق
عەبیر تەمەن ٣٨ ساڵ و مونیر هاوسەری لە ساڵی ٢٠٢١ لە زێدی خۆیان لە شاری حەلەب لە سوریا هەڵاتوون، ماڵێکی بچوکیان لە شاری هەولێر، لە هەرێمی کوردستان بە کرێ گرتووە و هێواش هێواش دەستیان بە ئاوەدانکردنەوەی ژیانیان کردووە. هەر زوو دوای ئەوە هەردووکیان دڵخۆش بوون بە پێشوازیکردن لە یەکەم منداڵی کوڕیان کە ناوی جۆد ە. دوای ساڵێك هەستیان بە بەختەوەری کرد بە هەواڵی پێشوازیکردن لە منداڵی دووەم.بەڵام، لە هەفتەکانی یەکەمی دووگیانیدا، عەبیر بەردەوام هەستی بە ناخۆشی دەکرد. بەهۆی ئەوەی نەیتوانی بەرگەی ئازارەکە بگرێت، خێزانەکەی نیگەران بوون و سەردانی نەخۆشخانەیەکی گشتییان کرد. ئەوە بوو کە تووشی شێرپەنجە بوو. عەبیر ئاماژە بەوەشکردووە "هەرگیز بیرم لەوە نەدەکردەوە کە شتێکی جددی لەم شێوەیە بێت. کاتێک پزیشکەکان پێیان وتم خەریک بوو بێهۆش بم. هەستم دەکرد جیهانەکەم داڕما. "عەبیر دەستبەجێ پێویستی بە چارەسەری چڕ بوو. بەهۆی ناڕەحەتی بارودۆخەکەیەوە، لەبەر هاودەنگی، ئەو پزیشکە کوردە عێراقی یە ڕازی بوو یەکەم چارەسەری کیمیایی پێبدات. لە کاتێکدا چارەسەرەکە دەستی بە کارکردن لەسەر خانە شێرپەنجەییەکان کرد، بەداخەوە تووشی لەبارچوون بوو. پێویستی بەوە بوو هەر چارەسەرێکی دواتر بۆ ئەوەی گۆڕانکارییەکی پێ بدرێت بۆ ئەوەی لە ژیاندا بمێنێتەوە، بەڵگەنامەی ناسنامەی پێشکەش بکات."تەنانەت لەگەڵ سەختی حاڵەتەکەمدا، بەبێ بەڵگەی ناسنامە پزیشکەکە تەنها دەیتوانی یەك یان دوو چارەسەرم پێبدات. داوای بڕوانامەی کۆمیساریای باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران (UNHCR) یان کرد، بەڵام منیش ئەوەم نەبوو" عەبیر ئەو زانیاریانەی بەبیرهێنایەوە لە نەخۆشخانە وەرگیراوە. عەبیر ئاماژە بەوەکرد "ئەگەر بەڵگەنامەکانم وەرنەگرتبا، دەبوو چارەسەرەکەم بە تەواوی بوەستێنن. "بەبێ بەڵگەنامە، پەنابەران ناتوانن بیسەلمێنن کە کێن. ئەوان ناتوانن دەستیان بە چاودێری تەندروستی لە نەخۆشخانە حکومییەکان بگات، منداڵەکانیان لە قوتابخانە تۆمار بکەن، دەستیان بە خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتییەکان بگات یان تەنانەت بە سەلامەتی هاتوچۆ بکەن، لە ترسی دەستگیرکردنیان لە بازگە ئەمنییەکان و دیپۆرتکردنەوە.کۆمیساریای باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران (UNHCR) لە عێراق پەناخوازان بەبێ بەرامبەر تۆمار دەکات. لە ساڵی ٢٠٢٣دا، عەبیر یەکێك بوو لە زیاتر لە ٣١ هەزار پەنابەر کە لەلایەن کۆمیساریای باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران (UNHCR) تۆمارکرابوون و بڕوانامەی پەنابەرییان بەدەستهێناوە. بەمەش ئاوارەکان دەتوانن مۆڵەتی نیشتەجێبوونی مرۆیی لە حکومەتی هەرێمی کوردستان وەربگرن. هەبوونی ناسنامەی ڕەوا وا لە پەنابەران دەکات ناسنامەی خۆیان بسەلمێنن و بە هاوتای عێراقییەکان دەستیان بە خزمەتگوزارییە گشتیەکان بگات و دامەزراندنیان دەستەبەر بکات. هەروەها دەیانپارێزێت لە دەستگیرکردن و دەستبەسەرکردن و گەڕانەوەی زۆرەملێی ئارەزوومەندانە.عەبیر وتی "هەموو نیگەرانییەکانم نەماون بەهۆی هەبوونی مۆڵەتی نیشتەجێبوونی مرۆییەوە. لانیکەم ئێستا پێویست ناکات خەمی" لە کاتێکدا خزمەتگوزاری تۆمارکردن بەردەستە، و زۆربەی پەنابەران لە هەرێمی کوردستانی عێراق بڕوانامەی کۆمیساریای باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران (UNHCR) و مۆڵەتی نیشتەجێبوونی مرۆیی خۆیان لە حکومەت وەرگرتووە، هەندێکی دیکەش نەیانتوانیوە بە ئاسانی زانیاری لەسەر ڕێکارە کارگێڕییەکان وەربگرن بۆ وەرگرتنی بەڵگەنامەکانیان.سوپاس بۆ وەرگرتنی ئەو پارە بەخشندەیە لە ژاپۆن، ٤٥٠٠ پەنابەر و پەناخوازان سوودمەند بوون لە هاوکاری یاسایی بێبەرامبەر لەوانەش ڕاوێژکاری و نوێنەرایەتی لەلایەن کۆمیساریای باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران (UNHCR) و هاوبەشەکانیەوە، لە کۆی گشتی ١٣٨٠٠ کە پشتگیریان کران بە بەشدارییەکانی وەرگیراو لە بەخشەرەکانەوە. هەروەها پاڵپشتی ژاپۆن و خێرخوازان توانیان بە گشتی ٧٧٠٠ پەنابەر و پەناخوازان لە ڕێگەی دانیشتنەکانی هۆشیاری یاساییەوە زانیاری لەسەر مافەکانیان و ڕێکارەکانی داوای نیشتەجێبوون وەربگرن.عەبیر وتی "ئەستەمە بۆ من بتوانم لە نێوان بارودۆخەکەم و خێزانەکەم و ئەو چارەسەرەدا بگەڕێم کە ڕەنگە وەرمنەگرتبێت، کاتێکی زۆر چالاك بوو لە ژیانمدا، کاتێك پەیوەندییان پێوەکردین و پێیان گوتین کە منیش دەبم". توانیم چارەسەر بکەم، ئارام بوومەوە. "عێراق میوانداری نزیکەی ٣٠٠ هەزار پەنابەر دەکات – زۆربەیان کوردی سوری نیشتەجێ لە هەرێمی کوردستان کە ئاسۆی گەڕانەوەیان بۆ سنووردار ماوەتەوە بەهۆی بەردەوامی نائارامی و پێشێلکاری و پێشێلکاریی یاسایی مرۆیی و مافی مرۆڤ و مرۆیی. پەنابەران بەردەوامن لە بەهرەمەندبوون لە ژینگەیەکی پاراستنی بەگشتی لەبار و دەستڕاگەیشتن بە خزمەتگوزارییە گشتیەکان، بەتایبەتی لە هەرێمی کوردستان. بەڵام سەرەڕای داکۆکیکردنی کۆمیساریای باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران (UNHCR) بۆ هەڵگرتنی سنووردارکردنەکانی ئێستا، دەستڕاگەیشتن بە خاک و پەنابەری هێشتا سنووردارە.
1 of 5
چیڕۆک
٣٠ کانوونی دووەم ٢٠٢٤
ڕاگەیاندنی ڕاپۆرتی هاوبەش دەبێتە مایەی بەهێزکردنی بەشداری و نوێنەرایەتیی ژنانی عێراق لە پرۆسەی سیاسی و هەڵبژاردندا
بەغدا، 29ی کانوونی دووەمی 2024: لە ڕاگەیاندنی ڕاپۆرتی هاوبەشدا کە دەبێتە مایەی بەهێزکردنی بەشداری و نوێنەرایەتیی ژنانی عێراق لە پرۆسەی سیاسی و هەڵبژاردندا، بەڕێز کلاودیۆ کۆردۆن، جێگری نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کاروباری سیاسی و هاریکاریی هەڵبژاردن، داوای لە عێراقییەکان کرد بۆ ڕەچاوکردنی ڕاسپاردەکانی ئەو راپۆرتە و بنیاتنان لەسەر پراکتیکە باشەکانی ئێستا بۆ پشتگیریکردن لە بەشداریی ژنان لە بواری سیاسەتدا.
شایانی باسە، لەو کۆنفرانسەدا، دکتۆر یوسرا کەریم، بەڕێوەبەری گشتیی بەڕێوەبەرایەتی نیشتمانی بۆ ژنانی عێراق و ئەندامانی پەرلەمان و ئەندامە مێیینە تازە هەڵبژێردراوەکانی ئەنجومەنی پارێزگایەکان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و نوێنەرانی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق و ئەنجوومەنی باڵای دادوەری ئامادە بوون.
ڕاپۆرتەکە، کە هاوبەشانە لەلایەن یونامی و بەڕێوەبەرایەتی نیشتمانیی ژنانی عێراقەوە ئامادە کرابوو، ڕەنگدانەوەی 12 دانیشتنی ڕاوێژکاری بوو کە لە سەرتاسەری عێراقدا لەگەڵ دەسەڵاتە ناوخۆییەکان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و پەرلەمانتارانی پێشوو و ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگایەکان و گەنجان و ژنان ئەنجام درابوو بەمەبەستی دەستنیشانکردنی ئاڵنگاری و شێوازەکانی بەهێزکردنی بەشداریی ژنان لە بواری سیاسەتدا. ڕاسپاردەکانی ڕاپۆرتەکەش بریتین بوون لە ئەنجامدانی راهێنان سەبارەت بە پرۆسەی سیاسی بۆ ئەو ژنانەی کە یان پێشتر لە سیاسەتدا بوون یانیش دەیانەوێت بێنە ناو بواری سیاسەتەوە لەگەڵ هاندانی راگەیاندن بۆ خۆ دوور گرتن لە لایەنداری دژی رۆڵی ژنان لە سیاسەتدا و پەیرەوکردنی ڕێوشوێنی ئاسایشیی وەک دامەزراندنی هێلی گەرم بۆ گەیاندنی سکاڵایەکان لەکاتی ئەنجامدانی هەڵمەتی هەڵبژاردندا و هاندانی پارتە سیاسیەکان لەسەر برەودان بۆ بەدەستهێنانی پلە لەلایەن ژنانەوە لە سەرکردایەتیدا.
لەمبارەیەوە، بەڕێز کلاودیۆ وتی "خەباتکردن بۆ بەدەستهێنانی ماف و هەل بەشێوەیەکی یەکسان لە نێوان پیاو و ژندا، بەتایبەتیش لەبواری بەشداری لە سیاسەت و نوێنەرایەتیدا، کارێکی ئاسان نییە. ئێمە دەسخۆشی لە پابەندبوونی عێراق دەکەین بۆ ئەم ئەرکە پیرۆزە و شێلگیرانەش بەردەوام دەبین لە پابەندبوونمان بۆ پشتگیریکردنی عێراق و خەڵکەکەی لەپێناو بەدەستهێنانی ئەم ئامانجەدا."
1 of 5
چیڕۆک
٢٩ کانوونی دووەم ٢٠٢٤
وتارى کلاۆدیۆ کۆردۆن جیگرى نوێنەرى تایبەتى سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عیراق بۆ کاروبارى سیاسى و هاریکاریی هەڵبژاردن لە کۆنفرانسى دیدی حکومەتى عیراق سەبارەت بە رۆڵى سیاسیی ژنان
ئامادەبووانى خۆشەویست،
مایەى شانازییە کە لەم کۆنفرانسەى دیدی حکومەتى عیراق سەبارەت بە رۆڵى سیاسیی ژنان وتارم هەبێت کە دواى هەڵبژاردنى سەرکەوتووى ئەنجومەنى پارێزگایەکان لە کانوونى یەکەمى رابردوودا ئەنجام دەدرێت.
بەگوێرەى ئەنجامەکانى هەڵبژاردنەکەى ئەمدواییەش، کە لەلایەن کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانەوە راگەیەنراوە، ژنان توانیویانە لەکۆى 258 کورسى 76ی بەدەست بهێنن و 75یان لەچوارچێوەى 25%ى کۆتا بەگوێرەى یاسا و دەستوور سەرکەتوون و یەکێکیش وەك کۆتاى کەمینەکان. لەلایەکى ترەوە، ئەوەش گرینگە دووپات بکەینەوە کە 25% ی کۆتا لەمپەڕى کەمیدایە و هەر بۆیە پێویستە هەوڵەکانمان چڕبکەینەوە بۆ دڵنیابوون لەوەى کە ئەم رێژەیە بەرزتر بکرێتەوە.
من هەروەها دەمەوێت کە سوپاسى کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکان و لێژنەى باڵاى پاڵپشتیی بەشداریی ژنان لە هەڵبژاردنى ئەنجومەنى پارێزگایەکان بکەم بۆ هەوڵەکانیان بۆ پەرەدان بە بەشداریی ژنان لە هەڵبژاردنەکاندا. ئێمە هەروەها دەسخۆشیش لە بڕیاری سکرتاریەتی گشتیی ئەنجومەنى وەزیران دەکەین بۆ گۆڕینى لێژنەى باڵاى پاڵپشتیی بەشداریی سیاسییانەى ژنان بۆ لێژنەیەکى هەمیشەیی. ئەم هەنگاوە دەبێتەماى سەرلیستکردنى و راکیشانى سەرنج بۆ بەتواناکردنى سیاسییانەى ژن هەتتا بۆ بوارەکانى پشت هەڵبژاردنیش.
هەر لەم چوارچێوەیەدا، من دەمەوێ سەرنجتان بۆ ئەو راپۆرتە هاوبەشە رابکێشم کە ئەمڕو لەلایەن یونامى و بەڕێوەبەرایەتیی نیشتمانیى ژنانەوە دەرچووە کە 12 دانیشتنى راوێژکارى لەخۆ دەگرێت لەگەڵ دەسەڵاتە ناوخۆییەکان و رێکخراوەکانى کۆمەڵگەى مەدەنى و ئەندامانى پێشووى پەرلەمان و ئەنجومەنى پارێزگایەکان و گەنجان و ژنان بۆ دەستنیشانکردنى ئاڵنگارییەکان و ئەو شێوازانەى کە دەبنە مایەى بەهێزکردنى بەشداریی ژنان لە بوارى سیاسیدا.
راسپاردەکانى ئەم راپۆرتەش بریتین لە فەراهەمکردنى راهێنان سەبارەت بە دەستگەیشتنى سیاسییانەى ئەو ژنانەى کە یان هەر پێشتر لە بواری سیاسیدا بوون یانیش ئارەزووى بەشدارییان لەم بوارەدا هەیە و هاندانى راگەیاندن بۆ خۆدوورگرتن لە لایەنگیرى دژى رۆڵى ژنان لە سیاسەتدا و پەیڕەوکردنى رێوشوێنى ئاسایشى وەک دامەزراندنى هێلى گەرم بۆ سکاڵایەکان لە کاتى ئەنجامدانى هەڵمەتى هەڵبژاردن وەک ئەوەى لە دوایین هەڵبژاردنى پەرلەمان و ئەنجومەنى پارێزگایەکان هەبوو و هاندانى پارتە سیاسییەکان بۆ بایەخدان بە ژن بۆ گەیشتنى بە پلەکانى سەرکردایەتى. ئەمڕۆ لەکاتێکا کە ئەم راپۆرتە بڵاو دەکەینەوە هانى هەمووان دەدەین بۆ رێزگرتن لەم راسپاردانە و بیناکردن لەسەر ئەو کارە کردەنییانەى ئێستا لەپێناو پشتگیریکردنى بەشداریی ژنان لە بوارى سیاسیدا.
پێش کۆتاییهێنان، من دەمەوێ ئاماژە بۆ ئەو تاوتوێیە گەرمە بکەم کە لەسەر وشەى "جێندەر" لەم مانگانەى دواییدا هاتە کایەو کە بە زۆرى بەهۆى بەدحاڵیبوونەوە گرژى تێدەکەوت. کرۆکى بابەتەکە ئەوەیە کە ئێمە ئەوەى لە چەندین ژنمان بیستووە لەسەرتاسەرى کۆمەڵگەى عیراقیدا بریتییە لەوەى کە ئەم جۆرە تاوتوێیە مشتومڕاوییە دەبێتە مایەى پەکخستنى چالاکى شایستە لەسەر مافەکانى ژنان هەرچەندە لە دستوور و یاسادا پارێزراوبن. لەلایەکى ترەوە، عیراق پێویستە شانازى بەوەوە بکات کە کارنامەیەک پەیڕەو دەکات کە پشتگیرى ژنان دەکات. ئێمە ئەوە دەبینین کە ئەمە ئەرکى سەرەکیی بەڕێوەبەرایەتیی نیشتیمانى و لێژنەى باڵایە و ئێمەش بە ئارەزوویەکى زۆرەوە کارەکانمان لەگەڵ ئەوان درێژە پێ دەدەین.
لە کۆتاییدا و هەروەك کۆمەڵگایەکانى تر لە جیهاندا، خەباتکردن بۆ دەستبەرکردنى ماف و ڕەخساندنى هەلى یەکسان بۆ ژنان، بەگرتنەخۆى بوارى بەشداریی سیاسی و نوێنەرایەتیکردنەوە، کارێکى ئاسان نییە. ئێمە دەسخۆشى لە پابەندیی عیراق دەکەین بۆ ئەم ئەرکە پیرۆزە و لەسەر پابەندیی خۆشمان شێلگیرانە بەردەوام دەبین بۆ پشتگیریکردنى حکومەت و گەلی عیراق لەپێناو بەدەستهێنانى ئەم ئامانجە.
زۆر سوپاس
1 of 5
چیڕۆک
٢٢ کانوونی دووەم ٢٠٢٤
رێکخراوی یونیدۆ و حکومەتی یابان راهێنانی سەلامەتی خۆراك و پاکژی پێشکەش دەکەن بۆ پەرەپێدانی کار و پرۆژەی بچوك و مامناوەند لەپێناو چارەکردنی ناسەقامگیری ئاسایشی خۆراك لە قەزای بەردەڕەش، عێڕاق
رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدانی پیشەسازی (یونیدۆ) پرۆگرامێکی راهێنانی لەسەر سەلامەتی و پاکژی بۆ کار و پرۆژە بچوك و مامناوەندەکان (SMEs) لە قەزای بەردەڕەش لە پارێزگای دهۆك لە هەرێمی کوردستانی باکوری عێراق بە پاڵپشتیی دارایی حکومەتی یابان جێبەجێ کرد. ئەم پرۆگرامە لە ماوەی نێوان ١٧ بۆ ٢٣ی کانونی یەکەمی ٢٠٢٣ ئەنجام درا، وەك بەشێکی دانەبڕاو لە پرۆژەی رێکخراوی یونیدۆ – یابان، "پاڵپشتیی کتوپڕی بژێوی لەپێناو کەمکردنەوەی قەیرانی ناسەقامگیری ئاسایشی خۆراك بۆ گروپە لاوازەکانی خەڵك لە عێراق" کە لەسەر بنەمای هەوڵە هاوبەشە سەرکەوتووەکانی پێشوو رێکخراوە بۆ بەهێزکردنی بژێویی ئەو پەنابەر و کۆمەڵگا خانەخوێ لاوازانەی بەهۆی ململانێ هەرێمییەکانەوە کاریگەر بوون.
ئامانجی سەرەکی لە ئەم پرۆگرامەی راهێنان بریتی بوو لە چارەکردنی قەیرانی ناسەقامگیریی ئاسایشی خۆراك لە هەرێم. شانزە خاوەنکار لە قەزای بەردەڕەش هەڵبژێردران بۆ راهێنانێکی تایبەت و لە ئەو خاوەنکارانە بوون کە بە شێوەیەکی بنەڕەتی بەشدارن لە بەرهەمهێنانی خۆراكی رۆژانە و هەروەها چەند پرۆژەیەکی پەیوەندیدار بە بەرهەمهێنانی خۆراکەوە.
بەردەڕەش، وەك شوێنی نیشتەجێبوونی نزیکەی ٣٧،٠٠٠ هاووڵاتی کە ژمارەیەکی زۆر لە پەنابەران لەخۆ دەگرێت، دەکەوێتە دووری نزیکەی ٨٨ کیلۆمەتری شاری هەولێر، پایتەختی زیندووی هەرێمی کوردستانی عێراق. ئەم شارۆچکەیە پێگەیەکی دیاری بۆ خۆی وەك ناوەندێکی گرنگی کشتوکاڵی نەخشاندووە. بە هەبوونی ژینگەیەی سروشتیی یارمەتیدەر بۆ بەخێوکردنی ئاژەڵ و مەڕوماڵات و هەروەها بۆ چاندنی سەوزە و دانەوێلەکانی وەك گەنم و جۆ و برنج، بەردەڕەش بووەتە نمونەیەك بۆ پێکەوەییەکی هاوئاهەنگی گشت ئەو کار و چالاکییە کشتوکاڵییانە.
لە رابردوودا، بەخێوکردنی مەڕوماڵات بە زۆری بە مەبەستی دابینکردنی کەرەستە خاوە بنەڕەتییەکانی بەرهەمهێنانی شیرەمەنییەکانی وەك ماست بووە، کە خواردنێکی بنچینەییە لە تەواوی هەرێمەکەدا. دواتریش، ئەم بەرهەمە خۆراکییانە رێگەی خۆیان بەرەو شارە جیاوازەکانی هەرێمی کوردستانی عێراق دۆزییەوە و بووە هۆی پارێزگاریکردن لە ئاسایشی خۆراك و بژێوییەکی ئاسودە بۆ کۆمەڵگای بەردەڕەش.
لەگەڵ ئەوەشدا، ئەم ساڵانەی دوایی گۆڕانێکی بەرچاوی لە جووڵەی بازاڕدا بە خۆیەوە بینی و، ئەمەیش بەردەڕەشی خستە بەردەم ئاڵەنگاری و تەحەدای گەورەوە. لە نێو ئەوانەی کە کاریگەریی سەختیان کەوتە سەر، ئەو خاوەن کارگە و جووتیارانە بوون کە کۆشش و ماندووبوونیان کاریگەرییەکی گەورە دەخاتە سەر بەرەیەکی فراوانتری کۆمەڵگا. ئەم ئاکامە پێچەوانانە بەرەو بارگرانیی زیاتری ئابوری پەل دەکێشن و دەبنە هۆی لەدەستدانی کار و دەرامەت، ئەمەیش کار دەکاتە توانای خێزانەکان بۆ پشتیوانیکردنی دارایی خۆیان.
کەمبوونەوەی ویستی بەخێوکردنی ئاژەڵ، بە تایبەتی ئەوانەی هی بەرهەمهێنانی شیرن، دەکرێت بدرێتە پاڵ هۆکاری هاوردەکردنی بەرهەمە شیرەمەنییەکان لە وڵاتانی دراوسێوە. هەڵکشانی رکابەریی بەرهەمە دەرەکییەکان بووەتە هۆی داکشانێكی جێی نیگەرانی بە رێژەی ٨٠٪ لە خواستی بەکاربەران بۆ شیری بەرهەمهێنەراو لە مەڕوماڵاتی خۆماڵی، ئەمەیش ناڕەحەتییەکانی بەردەڕەش و دانیشتوانەکەی زیاتر و ئاڵۆزتر کردووە.
پرۆگرامی راهێنانی سەلامەتی و پاکژیی رێکخراوی یونیدۆ و یابان بۆ خاوەن کار و پرۆژە بچوك و مامناوەندەکان لە بەردەڕەش بۆ ئەوە ئامادە کراوە ئەو زانیاری و شارەزاییانە بە خاوەنکارە خۆجێییەکان بدات کە پێویستن بۆ باشترکردنی ئاستی بەجێگەیاندنیان لە بازاڕی خۆجێی و رکابەریکردنی بەرهەمە شیرەمەنییە هاوردەکراوەکان. راهێنانەکە بۆ خۆی بووە سەکۆیەك بۆ هاوبەشیپێکردنی زانیاری و شارەزایی تەکنیکی لە ئەم پیشەسازییەدا و، بە تایبەتیش بۆ جەخت خستنە سەر سەلامەتیی شوێنی کار و توند راگرتنی پێوەرەکانی پاکژی و خاوێنی. هەروەها، ئەم راهێنانە تەکنیکەکانی بەڕێوەبردنی کاریشی پێشکەش کرد، ئەمەیش بە مەبەستی یارمەتیدان لە بەدەستهێنانی تایبەتمەندیی رکابەریکردن لە بازاڕدا و، چەند بابەتێکی لەخۆ گرت وەك رێکخستنی کارمەندان و، جێبەجێکردنی رێکارە توندەکانی بەڕێوەبردنی دارایی و، رێکخستنی پەیوەندییەکانی نێوان کارمەندان و، دانانی پلانی ستراتیژی بۆ پیشخستنی کاریگەرانەی کارەکان و بەبازاڕکردنێکی باشتر.
بەڕێز دیندار فەریق، راهێنەر و بەڕێوەبەری یەکەی کواڵیتی کۆنترۆڵ لە وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازیی حکومەتی هەرێمی کوردستان، گرنگیی ئەم پرۆگرامەی راهێنانی بەرز نرخاند، بە تایبەتی لەبەر لەخۆگرتنی رێکاری هاوچەرخ و پیشەییانەی پەیوەست بە پاکژی و خاوێنی. ئەوەیشی راگەیاند، "بە ئاوێتەکردنی شارەزاییە تەقلیدییەکانی خۆیان لەگەڵ ئەو رێبازە هاوچەرخانەی لەم پرۆگرامەدا پێشکەش کران، کار و پرۆژە بچوك و مامناوەندەکان باشتر ئامادە دەکرێن لەپێناو باشترکردنی کارەکانیان."
خاوەنی کار و پرۆژە بچوك و مامناوەندەکان نەك تەنها ئەوەی بەشدارییەکی بەرچاویان لە ئابوریی خۆماڵیدا هەیە، بەڵکو هەروەها رۆڵێکی گرنگیش لە پێشکەشکردنی دەرفەتەکانی کار لە نێو کۆمەڵگادا بەردەست دەخەن. عەبدولستار یونس، راهێنەرێکی دیکەی شارەزا لە پەرەپێدانی کار و پرۆژە لە هەرێمی کوردستانی عێراقدا ئەوەی روون کردەوە کە، "کار و پرۆژە بچوك و مامناوەندەکان کایەیەکی بنچینەیین بۆ پشتیوانیکردنی گەشەسەندنێکی هەمیشەیی لە ئابوریی بەردەڕەشدا، بەوەی کە رۆڵێکی گرنگ لە دروستکردنی دەرفەتەکانی کارکردن دەگێڕن. پەرەپێدانی ئەم کار و پرۆژانە زۆر پێویستن بۆ رابەرایەتیکردنی زۆرێك لە خێزان و تاکە خۆجێییەکان بۆ دەرچوون لە هەژاری."
بەڕێز بارزان موستەفا، خاوەنی کارگەیەکی ماست لە بەردەڕەش و بەشداربوویەکی راهێنانەکە رایگەیاند، "لەگەڵ پەرەسەندنی کاری شیرەمەنیی خۆماڵی و زیاتربوونی پشتیوانییەکانی وەك ئەم راهێنانەی رێکخراوەی یونیدۆ و یابان، تاکەکانی کۆمەڵگای خۆجێیی توانای ئەوەیان دەبێت جارێکی دیکە بگەڕێنەوە سەر کاری ئاژەڵداری و، بە قازانجی بەدەستهاتوو لە فرۆشتنی شیر پارێزگاری لە خێزانەکانیان بکەن." هەروەها ووتیشی، "ئێمە هەرگیز دەستمان بە راهێنانی لەم جۆرە نەگەیشتووە و، گشت ئەو زانیارییانەی پێشکەش کران گرنگن بۆ بەرەوپێشبردنی بەرهەمەکانمان و تەواوی کارەکانمان."
خاوەنی کارەگەیەکی دیکەی ماست و بەشداربوویەکی راهێنانەکە، بەڕێز جەلیل خەلیل مەولود رایگەیاند، "راهێنانەکە یارمەتی پەرەپێدانی پرۆژەکانی چارەسەرکردنی شیرەمەنی دەدات و، پشتیوانی فراوانبوونی چالاکییە کارییەکان دەدات و دەرفەتەکانی کار بەردەست دەخات، بە تایبەتی بۆ کەنجانی بێکار." ئەو چەند بیرۆکەیەکی لەسەر لایەنی تۆڕەکانی پەیوەندی خستە روو و ووتی، "هەروەها، ئەم راهێنانە دەرفەتێکی بەنرخی رەخساند بۆ خاوەنکارەکان تا پەیوەندی بە یەکەوە بکەن. یارمەتی ئەوەی پێ داین باس و خواستە هاوبەشەکانمان تاوتوێ بکەین و ئەو پرسانەمان چارەسەر بکەین کە پێشتر نەزانراو بوون."
ژمارەیەکی بەرچاوی خاوەن کار و پرۆژە بچوك و مامناوەندەکان ئاماژەیان بە پێویستیان بە ئامێر و کەرەستەی نوێ و تەواوکاری دا کە دەکرێت یارمەتییان بدات لە فراوانکردن و پەرەپێدانی پرۆژەکانی بەرهەمهێنانی شیرەمەنیی تایبەت بە خۆیان. رێکخراوی یونیدۆ پێکەوە لەگەڵ حکومەتی یابان دەیانەوێت هاوکات لەگەڵ راهێنانەکاندا ئەو کەلوپەلە گرنگانەش دابین بکەن لەپێناو پشتیوانیکردنی زیاتری کار و کارگەکانی بەردەڕەش، بەم شێوەیەیش ئەمە دەبێتە هۆی پەرەپێدانی پیشەسازیی خۆراکی تەقلیدی و باشترکردنی بژێویی کۆمەڵگای خۆجێیی.
بۆ پەیوەندی زیاتر، تکایە پەیوەندی بکە بە:
ئیمەیڵ:
ئيزومي ئوكاوا ، هەماهەنکاری نێودەوڵەتی پرۆژەکان
i.ogawa@unido.org
1 of 5
چیڕۆک
٢٣ کانونی یەکەم ٢٠٢٣
پەیامی نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق بە بۆنەی کۆتایی ساڵ
بە گەڕانەوە بۆ ساڵی ڕابردوو، ئاماژەم بەوە کرد کە لەسایەی سەقامگیریی سیاسی و بوونی دەرفەتی گەش لە ئاسۆدا، عێراق هەلێکی زۆر باشی هەیە بۆ بەرەوپێشچوونی خێرا لە گەشەپێدانی بەردەوام . پاش تێپەڕبوونی ساڵێک ، هەنگاوی گرنگ و دەستپێشخەری بەڵێنپێدراو دەبینرێن .
هەرچەندە وڵاتەکە لە پێگەیەکی باشدایە بۆ قۆستنەوەی دەرفەتە زۆرەکانی بەردەمی، بەڵام جێبەجێکردنی کارێکی وا ئاسان نیە. بۆیە من تەنها وتەکانی ئەنتۆنیۆ گۆتیرێشی سکرتێری گشتی دووبارە دەکەمەوە کە لەکاتی سەردانەکای سەرەتای ئەمساڵدا پێشکەشی کرد "نەتەوە یەکگرتووەکان پابەندە بە پشتیگیریکردنی عێراق لە برەودان بە دامەزراوە دیموکراتییەکانی و هەروەها بە بەرەو پێشبردنی ئاشتی و گەشەپێدانی بەردەوام و مافەکانی مرۆڤ بۆ هەموو عێراقییەکان."
لە بری خانەوادەی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق ، هیوای ساڵێکی پڕ لە خۆشی و ئاشتی و تەندروست بۆ هەمووان دەخوازم.
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
١٤ نیسان ٢٠٢٤
نزیکەی٧.٥ ملیۆن منداڵ کوتانی سورێژەی تێکەڵاو وەردەگرن ، کە دەستپێشخەرییەکی وەزارەتی تەندروستییە و لەلایەن یونیسێف و ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی پشتگیری دەکرێت
بەغدا، ١٤ی نیسانی ٢٠٢٤- ئەمڕۆ وەزارەتی تەندروستی بە هاوکاری یونیسێف و ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی هەڵمەتێکی بەرفراوانی کوتانی سەرتاسەری دەستپێدەکات بۆ پاراستنی منداڵان لە نەخۆشییە درمیەکانی سورێژە و ملەخڕە و سورێژەی ئەڵمانی. پێشبینی دەکرێت لەم هەڵمەتەدا کە لە ٢٥ی نیسانی ٢٠٢٤ کۆتایی دێت، زیاتر لە ٧.٥ ملیۆن منداڵی تەمەن ٦ - ١٢ ساڵ لە قوتابخانە سەرەتاییەکان باخچەی ساوایان بەشداربێت.دکتۆر ساڵح ئەلحەسناوی، وەزیری تەندروستی ڕایگەیاند، “ئەم هەڵمەتە لە کاتێکی گرنگدایە بۆ کۆتاییهێنان بە گواستنەوەی سورێژە، کە یەکێکە لە نەخۆشییە درمییەکان”. ئاماژەی بەوەشکردووە، “لە ڕێگەی هەوڵە هاوبەشەکانمانەوە لەگەڵ یونیسێف و ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی، وەزارەتی تەندروستی دەتوانێت بە شێوەیەکی سەلامەت و کاریگەر سوڕی ڤایرۆسی سورێژە ڕابگرێت و ژیانی منداڵان لەم نەخۆشییە کوشندەیە ڕزگار بکات بە کوتانی منداڵان لە هەموو شوێنێک”.دکتۆر سامان بەرزنجی، وەزیری تەندروستی حکومەتی هەرێمی کوردستان، ئاماژەی بەوەکرد: سوڕێژە نەخۆشییەكی ڤایرۆسی گواستراوەیە، حكومەتی هەرێمی كوردستان لەچوارچێوەی گرتنەبەری ڕێوشوێنەكانی پاراستنی تەندروستی هاووڵاتیان و نەوەکانی ئایندە، هەڵمەتێكی گشتگیر و فراوانی سەرتاسەری لە هەرێمی كوردستان دەست پێدەكات لەنێو باخچەكانی ساوایان و قوتابخانە سەرەتاییەكان”.ئەم هەڵمەتە فراوانە بە تەواوی لەلایەن حکومەتەوە سەرچاوەی بۆ دابینکراوە بە پشتیوانی تەکنیکی یونیسێف و ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی. زیاتر لە ٣٠ هەزار کارمەندی تەندروستی بەشداری دەکەن لە هەڵمەتی کوتان و هۆشیاری کۆمەڵگا و چاودێری هەڵمەتەکە.خاتوو ساندرا لەتوف، نوێنەری یونیسێف لە عێراق وتی: " بوونی هەڵمەتەی کوتان سەرتاسەریی ڕەنگدانەوەی پابەندبوونی بەهێزی وەزارەتی تەندروستییە بۆ ڕزگارکردنی ژیانی منداڵان." هەروەها وتی: "سیستەمی تەندروستی بەهێزتر دەکات بۆ پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییە تەندروستییە گرنگەکان بۆ هەموو منداڵێک لە عێراق و دەبێتە هۆی خێراکردنی پێشکەوتن بەرەو گەیشتن بە ئامانجی گەشەپێدانی بەردەوام 3.2.”دکتۆر جۆرج ئەلفرێد کی زێربۆ، نوێنەری ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی لە عێراق وتی: " ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی پابەندە بە هاوکاریکردن لەگەڵ وەزارەتی تەندروستی و یونیسێف و هەموو هاوبەشەکانی بۆ زیاتر پێشخستنی بەرنامەی کوتانی نیشتمانی بەرەو ئامانجی دابینکردنی تەندروستی گشتگیر." ئاماژەی بەوەشکرد، "ئێمە پێکەوە لە پابەندبوونمان بە وەستاندنی گواستنەوەی نەخۆشییەکە و ڕزگارکردنی ژیانی خەڵک و دەستەبەرکردنی داهاتوویەکی تەندروستتر و سەلامەتتر بۆ هەمووان چەسپاوین."دە ڕۆژ پێش هەفتەی جیهانیی کوتان، کە ٥٠ ساڵ بەسەر بەرنامەی بنەڕەتی کوتاندا تێدەپەڕێت، ئەم هەڵمەتە جەخت لەسەر توانای بەرنامەی کوتان دەکاتەوە لە ڕزگارکردنی ژیانی منداڵان.لە ماوەی پێنج دەیەی ڕابردوودا، ڤاکسینەکان ساڵانە ژیانی نزیکەی ٣ ملیۆن کەسیان ڕزگار کردووە، ئەمە جگە لە زیاتر لە ١٣٠ ملیۆن کەس تر. تەنها لە ڕێگەی ڤاکسینەکانەوە مانەوەی کۆرپە بە ڕێژەی لەسەدا ٣٠ زیاد کردووە. وەک یەکێک لە هەرزانترین و کاریگەرترین دەستێوەردانەکانی تەندروستی گشتی، زۆر گرنگە بەردەوام بین لە گرنگیدان بە بەرنامەی کوتان بۆ ئەوەی بگاتە هەموو منداڵێک.بۆ زانیاری زیاتر پەیوەندی بکەن بە: بەرنامەی نیشتمانی فراوانکراوی کوتان، وەزارەتی تەندروستی…د. سەیف ئەلبەدر، ئیمەیڵ: dr.saif.moh.iraq@gmail.comدکتۆر فیراس جبار، ئیمەیڵ: firas_tuqa@uahoo.com یونیسێف لە عێراقمۆنیکا عەواد، پسپۆڕی پەیوەندییەکان، ئیمەیڵ: mawad@unicef.orgزەید فەهمی، بەرپرسی پەیوەندییەکان، ئیمەیڵ: zfahmi@unicef.org ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی لە عێراقئەجیال سوڵتانی، بەرپرسی پەیوەندییەکان، ئیمەیڵ: sultanya@who.int دەربارەی یونیسێفیونیسێف لە هەندێک لە سەختترین شوێنەکانی جیهان کاردەکات، بۆ ئەوەی بگاتە منداڵە بێبەشەکانی جیهان. لە سەرانسەری ١٩٠ وڵات و خاکدا، ئێمە کار بۆ هەموو منداڵێک دەکەین، لە هەموو شوێنێک، بۆ ئەوەی جیهانێکی باشتر بۆ هەمووان بنیات بنێین. بۆ زانیاری زیاتر لەسەر یونیسێف و کارەکانی بۆ منداڵان سەردانی www.unicef.org بکەنفۆڵۆوی یونیسێف عێراق بکەن لە ماڵپەڕ و ئینستاگرام و تویتەر و فەیسبووک. دەربارەی WHOڕێکخراوی تەندروستی جیهانی سەرکردایەتی هەوڵە جیهانییەکان دەکات بۆ فراوانکردنی ڕووماڵکردنی تەندروستی گشتگیر. ئێمە وەڵامدانەوەی جیهان بۆ حاڵەتە فریاگوزارییە تەندروستییەکان ئاراستە دەکەین و هەماهەنگی دەکەین. وە ئێمە ژیانێکی تەندروستتر بەرەوپێش دەبەین – لە چاودێری دووگیانیەوە تا پیری. ئامانجەکانی پلانی سێ ملیاری پلانێکی گەورە بۆ جیهان دەخەنە ڕوو بۆ بەدەستهێنانی تەندروستییەکی باش بۆ هەمووان بە بەکارهێنانی سیاسەت و بەرنامەی زانستی.
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
٠٤ نیسان ٢٠٢٤
سێیەم میکانیزمی ڕەوانەکردنی نیشتمانی بۆ هاوکاریکردنی ئاوێتەبوونەوەی گەڕاوەکان لە عێراق دەکرێتەوە
حکومەتی سلێمانی بە نوێنەرایەتی جەنابی پارێزگار .د.هەڤاڵ ئەبوبەکر و بەڕێوەبەری گشتی ناوەندی هاوبەشی هەماهەنگی قەیرانەکان(JCC)، خاتوو سروە ڕەسوڵ، میکانیزمی ڕەوانەکردنی نیشتیمانی (NRM) بۆ ئاوێتەبوونەوەی گەڕاوەکان لە 31ی ئازاردا کردەوە.میکانیزمی ڕەوانەکردنی نیشتیمانی لەلایەن لیژنەی هەماهەنگی ئاوارەبوون و کۆچ بۆ عێراق (DMCR) بەڕێوەدەبرێت و ئامانجی ڕێگەخۆشکردنە بۆ پرۆسەی ئاوێتەبوونەوەی گەڕاوە عێراقییەکان. ئەمەش لەڕێگەی دابینکردنی دەستڕاگەیشتن بە کۆمەڵێک خزمەتگوزاری پێویست. پاڵپشتیکردن و کارپێکردنی میکانیزمی ڕەوانەکردنی نیشتیمانی بەتەواوی لەلایەن حکومەتەوە دەبێت. ئەم سیستەمە بریتتیە بەستنەوەی گەڕاوەکان بە وەزارەتە پەیوەندیدارەکان و ڕێکخراوە ناحکومییەکان و تایبەتمەندییە سەرەکییەکانی بریتین لە: خزمەتگوزاری بێبەرامبەر و نهێنی بۆ هەموو گەڕاوەکان؛ ڕاوێژکاری تاکەکەسی و ڕەوانەکردن بۆ پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری؛ بەدواداچوون بۆ پرۆسەی ئاوێتەبوونەوە و نامەی پشتگیری؛ یارمەتیدان لە دامەزراندنی بزنسی بچووک، دانان لەسەر کار، ڕاهێنانی پیشەیی و پەروەردەیی، نیشتەجێبوون، بابەتە یاساییەکان، پاراستن، پشتگیری پزیشکی و تەندروستی دەروونی، و پشتگیری ناونوسکردن بۆ منداڵان لە قوتابخانەکاندا.دکتۆر هەڤاڵ ئەبوبەکر، پارێزگاری سلێمانی، جەختیکردەوە لەسەر گرنگی هەماهەنگیکردن لە ڕێگەخۆشکردن بۆ گەڕانەوەی سەلامەت و بە کەرامەت، وەرگرتنەوە، و یەکخستنەوەی بەردەوام و وتی: "ئەم پڕۆژەیە پردێکە بۆ یەکگرتنەوەی گەڕاوەکان لەگەڵ کۆمەڵگادا و ئاسانکاری بۆ ئاوێتەبوونەوە دەکات لەڕێگەی پێشکەشکردنی ڕێکارە یاساییەکان، خزمەتگوزاری تەندروستی و پاڵپشتیکردنی بزنسە بچووکەکان". خاتوو سروە ڕەسوڵیش دووپاتی کردەوە و وتی، “میکانیزمی ڕەوانەکردنی نیشتمانی زۆر گرنگە چونکە پێشکەشکردنی چەندین خزمەتگوزاری جیاواز لە یەک شوێندا کارئاسانییەکی گەورەیە بۆ گەڕاوەکان.”میکانیزمی ڕەوانەکردنی نیشتیمانی هەنگاوێکی سەرەکییە لە ستراتیژی نیشتمانی بەڕێوەبردنی کۆچ لە عێراقدا، کە هاوبەشە حکومی وناحکومییەکان بەیەکەوە دەبەستێتەوە بۆ هەڵسەنگاندنی پێداویستییە تاکەکەسییەکانی گەڕاوەکان و خێراکردنی پرۆسەی ئاوێتەبوونەوەیان. کارمەندانی کەیس بە نهێنی باس لە دۆخ، پێداویستی، ئەزموون و لێهاتووییەکانی گەڕاوەکان دەکەن بۆ پێشکەشکردنی پشتگیرییەکی تایبەتمەند.مایرا دی ڤریس، سکرتێری یەکەمی کاروباری سەقامگیری حکومەتی باڵیۆزخانەی هۆڵەندا لە عێراق دەڵێت: "گەڕانەوە بۆ وڵاتی خۆت دوای چەندین ساڵ دەکرێت قورس بێت و دۆزینەوەی ڕێگایەک بۆ بەشداریکردن لە کۆمەڵگادا کارێکی قورسە. ئەم پڕۆژەیە هەوڵ دەدات ئەم پڕۆسەی گواستنەوەیە ئاسان بکات و هاوکاری پێویست پێشکەشبکات".بە بودجە و پاڵپشتی حکومەتی هۆڵەندا، دامەزراندنی میکانیزمی ڕەوانەکردنی نیشتیمانی لە سلێمانی جەخت لەو پابەندبوونە دەکات بۆ ڕێگەخۆشکردنی گەڕانەوە و وەرگرتنەوەی سەلامەت و بە شکۆمەندانە، هەروەها یەکگرتنەوەی بەردەوامیش. وەک یەکەم دەستپێشخەری لەم جۆرە لە سلێمانی، میکانیزمی ڕەوانەکردنی نیشتیمانی پێشینەیەک بۆ هەوڵەکانی داهاتوو دادەنێت بۆ ئامانجی ئاسانکردنی گواستنەوە بۆ گەڕاوەی کۆچبەران و دڵنیابوون لە ئاوێتەبوونەوەی سەرکەوتووانەیان لەگەڵ کۆمەڵگاکانیان. لە ساڵی ٢٠١٠ەوە ڕێکخراوی نێودەوڵەتی کۆچ پاڵپشتی دەسەڵاتە نیشتمانییەکانی سلێمانی دەکات لە بەڕێوەبردنی کۆچ و بەرەنگاربوونەوەی کۆچی ناڕێک و بازرگانیکردن و قاچاخچێتی کەسەکان و پێشکەشکردنی هاوکاری تەکنیکی.
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
١٤ ئازار ٢٠٢٤
شەنگال بەخێرهاتنەوەی ٨٠ خێزانی ئاوارە دەکات کە بە پاڵپشتی رێکخراوی IOM گەڕانەوە
شەم، ژنێکی بەساڵاچووی خەڵکی گوندی سکینیە، لە کاتی داگیرکردن لەلایەن داعشەوە کچ و کوڕەکەی لەدەستداوە و بڕیاریداوە لەگەڵ بوکەکەی بگەڕێتەوە گوندەکەی خۆی و دەڵێت: "گەڕانەوە بۆ ماڵ و حاڵێ خۆم باشترە لەوەی لە کەمپێکدا بمێنمەوە".دواین گەڕانەوەکان بەشێکن لە پاڵپشتییە بەردەوامەکانی ڕێکخراوی IOM بۆ هاوکاریکردنی خێزانە ئاوارەبووەکان لەسەرانسەری عێراق تا بەشێوەیەکی شکۆمەندانە بۆ ماڵەکانیان بگەڕێنەوە یان بۆ شوێنێکی نوێ بگوازرێنەوە. لە ساڵی ٢٠٢٣ەوە، ڕێکخراوی IOMهاوکاری زیاتر لە ٤٥٠ خێزانی کردووە بۆ ئەوەی شوێنەکانی ئاوارەبوون بەجێبهێڵن و بۆ شنگال بگەڕێنەوە. جیۆرجی گیگاوری، بەرپرسی نێردەی گشتی ڕێکخراوی IOM دەڵێت: "ئەم خێزانانە بەرگەی سەختییەکی بێئەندازەیان گرتووە، گەڕانەوەیان بۆ شنگال هەنگاوێکی گەورەیە بەرەو ساڕێژکردنی برینەکان و بنیادنانەوە کۆمەڵگەکانیان". لە ساڵی ٢٠١٩ەوە، ڕێکخراوی IOMپاڵپشتی لە نزیکەی ٤٠٠٠ خێزان کردووە بۆئەوەی کۆتایی بە ئاوارەبوونیان بهێنن و بۆ ماڵ و حاڵی خۆیان بگەڕێنەوە – بەردەوام لەپاڵ گەڕاوەکان دەبین لە هەموو هەنگاوێکی ڕێگەکەدا لەگەڵیانین”.لە ساڵی ٢٠١٩ەوە، لەچوارچێوەی پرۆگرامی گەڕانەوەی ئارەزوومەندانە (FVM) دا، ڕێکخراوی IOM پاڵپشتی لە ئاوارە ناوخۆییەکان کردووە بۆ دۆزینەوەی چارەسەری هەمیشەی لەڕێگەی گەڕانەوەی ئارەزوومەندانەی ئاگادارکراوەوە تا بۆ ناوچەکانی زێدی خۆیان بگەڕێنەوە یان لە شوێنێکی دیکە نیشتەجێبن. بەشداریکردن لە پرۆگرامی (FVM) بەشێوەیەکی ئارەزوومەندانە و خۆویستانەیە و، ڕێکخراوی IOM پاکێجێکی پاڵپشتیکردنی گشتگیر پێشکەش دەکات بۆ یارمەتیدانی خێزانەکان تا بە ئاگاییەوە بڕیارەکانیان بدەن. ئەمەش سەردانیکردنەکانی"بڕۆ و ببینە" دەگرێتەوە، کە تیایدا خێزانەکان سەردانی ناوچەکانی زێدی خۆیان دەکەن بۆ هەڵسەنگاندنی ئەوەی کە ئایا بارودۆخ و هەلومەرجەکان بۆ گەڕانەوەیان لەبارن، هەروەها هاوکاریکردنی گواستنەوە، خزمەتگوزاری ڕاوێژکاری، پاڵپشتیکردنی شوێنی نیشتەجێبوون، و هاوکاری کار و کاسبی بژێوی ژیان-یان پێشکەش دەکات.جگە لە ئاسانکاری بۆ گەڕانەوەکان، لەگەڵ هاوبەشەکانی ڕێکخراوی IOM کاردەکات بۆ پاڵپشتیکردنی بوژانەوەیەکی گشتگیر و سەقامگیرکردنی کۆمەڵگەکان. ئەمەش پاڵپشتیکردنی ژێرخان، وەک قوتابخانە و دامەزراوەکانی چاودێری تەندروستی؛ ئاسانکاریکردن بۆ دەستڕاگەیشتن بە خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکان؛ بوژانەوەی ئابوری و پاڵپشتیکردنی کار و کاسبی و بژێوی ژیان؛ دووبارە دەستپێکردنەوەی کار و بزنسە بچووکەکان؛ دۆزینەوەی کار؛ و هێز بەبەرداکردنەوەی کۆمەڵگەکان بۆ بنیادنانی داهاتوویەکی گەشاوەتر، دەگرێتەوە.هەوڵەکانی ڕێکخراوی IOM لە عێراق بۆ پێشخستنی چارەسەرە سەلامەت و شکۆمەند و ئاگادارکراوەکانی ئاوارەبوون لەلایەن چەندان هاوبەشی نێودەوڵەتییەوە پاڵپشتیدەکرێت دەکرێت، دیارترینیان نووسینگەی دانیشتووان و پەنابەران و کۆچ (PRM)-ی وەزارەتی دەرەوەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکایە. تێبینی بۆ سەرنووسەراندەربارەی ڕێکخراوی (IOM) لە عێراق: کارمەند و ئۆفیسە سەرەکییەکانی لە بەغدا و هەولێر و بەسرە و موسڵ-ە، ڕێکخراوی IOM عێراق بە هاوکاری لەگەڵ حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و هاوبەشە نێودەوڵەتییەکان کاردەکات بۆ پێشکەشکردنی پاڵپشتی لە سەرانسەری 18 پارێزگاری عێراق دا ، بەدەمەوەچوونەکانیشی چەند کەرتێک دەگرێتەوە، هەر لە ئیدارەدان و هەماهەنگی کەمپ، نۆژەنکردنەوەی شوێنی نیشتەجێبوون و ژێرخانی، چاودێری تەندروستی، تەندروستی عەقڵی و خزمەتگوزارییەکانی پالپشتیکردنی دەروونی- کۆمەڵایەتی، هاوکاری کار و کاسبی بژێوی ژیان، پارێزگاریلێکردن، پاڵپشتی دانانی سیاسەتی نیشتمانی کۆچ... و تادەگاتە زۆر بواری دیکەش.ڤیدیۆ: سەیری ئەم ڤیدیۆیە بکە بۆ زانیاری زیاتر دەربارەی ئەو هەنگاوانەی کە خێزانە ئارەزوومەندەکان لە پڕۆگرامی گەڕانەوەی ئارەزوومەندانە (FVM)-ی ڕێکخراوی (IOM) پیایدا دەڕۆ. ڕاپۆرت: لێرە زیاتر دەربارەی پڕۆگرامی چارەسەرە هەمیشەییەکانی ڕێکخراوی IOM هەوڵ و کۆششەکانی بۆ کارئاسانیکردنی گەڕانەوەیەکی سەلامەت و ئارەزوومەندانە بزانە. بۆ زانیاری زیاتر، تکایە سەردانی وێبسایتەکەمان بکە: www.iraq.iom.intبۆ هەر پرسیارێکی میدیایی، تکایە پەیوەندی بە دیپیکا ناث-ەوە بکە: dnath@iom.int
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
٠٧ ئازار ٢٠٢٤
ڕاپۆرتی هاوبەشی یونامی و نووسینگەی کۆمسیۆنی باڵای مافەکانی مرۆڤ داوای گرتنەبەری ڕێوشوێنی زیاتر دەکات بۆ چارەسەرکردنی توندوتیژیی خێزانیی لە عیراق
ئەنجامەکانی ڕاپۆرتەکە لە شیکردنەوەیەکی گشتگیری داتاکان وەرگیراوە، لەوانە پێداچوونەوە بە 100 کەیسی دادگای توندوتیژیی خێزانی لە شارەکانی بەغدا و کەرکوك و موسڵ، هەروەها گوێگرتن لە تێبینیەکانی دادگاییکردن و لێکۆڵینەوە لە بڕیارەکانی دادگا و کۆبوونەوەکان لەگەڵ دادوەران و پارێزەران وداواکارانی گشتی و بەرپرسانی حکومی و ڕزگاربووان و خێزانەکانیان و هەروەها کۆمەڵگەی مەدەنی. ڕەشنووسی ڕاپۆرتەکە لە ڕێگەی وەزارەتی دەرەوەوە لەگەڵ وەزارەتە پەیوەندیدارەکان هاوبەش کراوە و تێبینییەکانیان لە ڤێرژنی کۆتاییدا لەبەرچاو گیراوە.هەریەك لە UNAMI و OHCHR کۆکن لەسەر ئەوەی عێراق چەندین ڕێوشوێنی ئەرێنی بۆ چارەسەرکردنی توندوتیژی خێزانی جێبەجێکردووە، وەك پەسەندکردنی دوو ستراتیژیی نیشتمانی و دامەزراندنی بەڕێوەبەرایەتی پاراستنی خێزان و منداڵ لە توندوتیژیی خێزانی، هەروەها دامەزراندنی دادوەری تایبەت بە کەیسەکانی توندوتیژیی خێزانی لە دادگاکانی کەتن .لەگەڵ ئەوەشدا، ڕاپۆرتەکە جەخت لەوە دەکاتەوە کە توندوتیژیی خێزانی وەکو شێوەیەك لە شێوەکانی جیاکاری دەمێنێتەوە و بە ڕادەیەکی بەرچاویش ڕێگری لە ژنان دەکات کە ماف و ئازادییەکانیان پراکتیزە بکەن، هەروەها جەخت لەسەر کاریگەریی ناڕەزایەتی کۆمەڵایەتی و بەربەستەکانی دیکە دەکاتەوە کە ڕێگری لە ڕزگاربووان دەکات سکاڵا تۆمار بکەن. ڕاپۆرتەکە زیاتر تیشک دەخاتە سەر مەودای سنووردار و کاریگەریی لێکۆڵینەوەکان، کە زۆرجار دەبێتە هۆی نەبوونی دادپەروەری و چارەسەر یانیش پاراستن بۆ ڕزگاربووان. نەبوونی چوارچێوەیەکی پاراستنی یاسایی، بەتایبەتیش یاسایەك لەسەر توندوتیژی خێزانی کە گونجاو بێت لەگەڵ پێوەرە نێودەوڵەتییەکان، دەبێتە هۆی کەڵەکەبوونی ناهۆشیاری جەماوەر و هەروەها دەزگاکانی جێبەجێکردنی یاسا و ئاستەنگییەکی گەورە لەبەردەم چارەسەرکردنی توندوتیژی تاوانکاری نێو ماڵەکان دروست دەکات .لە بەر ڕۆشنایی ئەم ئاستەنگانەدا، ڕاپۆرتەکە پێشنیازی ڕێوشوێنی بەپەلەی زیاتر دەکات لە پرۆسەکانی دادوەرییدا بۆ بەهێزترکردنی ڕاپۆرت دان لەسەر کەیسەکانی توندوتیژیی خێزانی و دڵنیابوون لە پاراستنی ڕزگاربووان و لێپێچینەوە و سزادانی تاوانباران بە پێی پێوەرە نێودەوڵەتییەکانی مافی مرۆڤ. ڕاپۆرتەکە داوا لە حکومەتی عێراق دەکات ڕێوشوێنی گشتگیر بگرێتەبەر کە چەقەکەی ڕزگاربووان بێت و کردارەکانی یاسادانان و ڕاهێنان بۆ کارمەندانی جێبەجێکردنی یاسا و کارمەندانی دادوەریی و و باشترکردنی خزمەتگوزارییەکانی پشتیوانی ڕزگاربووان و زیادکردنی هەڵمەتەکانی هۆشیاری گشتی لەخۆ بگرێت.هەریەك لە UNAMI و OHCHR بەردەوام ئامادەن بۆ کارکردنی زیاتر لەگەڵ حکومەتی عێراق بۆ جێبەجێکردنی ئەم ڕێوشوێنانە لە پێناو بەهێزتر کردنی پاراستن دژ بە توندوتیژیی خێزانی و بەشداریکردنی زیاتر لە برەودان بە مافەکانی مرۆڤ بۆ هەمووان.
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
١٤ شوبات ٢٠٢٤
بەیاننامەی یونامی سەبارەت بە زانیاری هەڵە دەربارەی ڕۆیشتنی خاتو جینین هێنیس-پلاسخارت، نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان
یونامی جەخت لەوە دەکاتەوە کە ڕۆیشتنی نوێنەری تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە مانگی ئایاردا هاوتەریبە لەگەڵ پراکتیزە ئاساییەکانی نێو نەتەوە یەکگرتووەکان، لەوانەش بە شێوەیەکی ستاندەر بەرپرسانی باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان لە شوێنە جیاوازەکان جێگۆڕکێ دەکەن.
سەبارەت بە ڕاپۆرتی گاردیانی بەریتانی لەمەڕ تۆمەتەکانی گەندەڵی، بەرنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدان (UNDP) لە ٢٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ بەیاننامەیەکی بڵاوکردۆتەوە (لینکی بەیاننامەکە لێرەیە). جگە لەوەش، دەمانەوێت جەخت لەوە بکەینەوە کە یونامی و بەرنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدان (UNDP) پێکهاتەی بەڕێوەبردن و دارایی جیاوازیان هەیە.
داوا لە دەزگاکانی ڕاگەیاندن دەکەین کە وردبینی لە بابەتەکاندا بکەن و خۆیان لە بڵاوکردنەوەی زانیاری چەواشەکارانە بەدوور بگرن. بە شێوەیەکی فراوانتر، کاریگەرییەکانی زانیاری هەڵە و ناڕاست کاریگەریی خراپیان هەیە.
1 of 5
نوێترين سهرچاوهكان
1 / 11
سەرچاوەکان
٢١ تشرینی دووەم ٢٠٢٣
سەرچاوەکان
٢٨ شوبات ٢٠٢٣
سەرچاوەکان
٣١ تشرینی یەکەم ٢٠٢٢
1 / 11